شبهه‌ای بر سر نام خلیج فارس نیست

به گزارش مجله خبری نگار،به نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، غلامرضا زعیمی ـ نویسنده و پژوهشگر مطالعات هرمزگان‌پژوهشی و خلیج فارس ـ در وبینار تخصصی روز ملی خلیج فارس با اشاره به میراث تاریخی و همگرایی فرهنگی مردمان خلیج‌فارس، خلیج‌فارس را یکی از مهم‌ترین و پرمناقشه‌آمیزترین دریا‌هایی خواند که در جهان وجود دارد و گفت: شاید هیچ دریایی این‌گونه در ایفای نقش حائز اهمیت نباشد.

این پژوهشگر با بیان این‌که هیچ شبهه‌ای بر سر نام این دریا نیست، اظهار کرد: آنچه در منابع تاریخی و جغرافیایی تاکنون به درستی عنوان شده نام‌هایی مانند دریای فارس، بحرالفارس و ... است و تمام اسناد و منابع موجود در سطح جهان بر این نام‌ها تأکید دارند و اگر شبهه‌هایی ایجاد شده ارزش پرداختن ندارند و علمی نیستند و مسائل سیاسی‌اند که توسط کشور‌های حاشیه جنوبی خلیج‌فارس راجع به آن صحبت می‌شود.

وی افزود: خلیج فارس به لحاظ تاریخی کانون یکی از نخستین تمدن‌های بشری به حساب می‌آید و مردمانی که دارای قدمت تاریخی و اصالت تاریخی هستند، می‌توان در یک توالی تاریخی میراث آن‌ها را یافت و این میراث تاریخی مجموعه‌هایی از داشته‌ها و کنش‌هایی است که مردمان انجام داده‌اند و به عنوان یک میراث تاریخی از خود به جا گذشته و به دیگران منتقل کرده‌اند.

زعیمی در ادامه به دوره اساطیری و تاریخی در شاهنامه فردوسی اشاره کرد و گفت: ملت‌هایی بهترین اسطوره‌ها را دارند که از توالی و اصالت تاریخی برخوردارند. این ملت‌ها اسطوره‌های عمیق‌تری خواهند داشت و اهالی خلیج‌فارس از این دسته‌اند.

وی ادامه داد: اگر تاریخ خلیج فارس را مطالعه کنیم می‌بینیم که در پهنه این دریای با اهمیت اساطیر مختلفی شکل گرفته و در قالب قصه‌ها و داستان‌ها به نسل‌های دیگر منتقل شده‌اند و این‌گونه در حال حاضر ما از اصالت تاریخی ملتی که در جوار این دریا زندگی کرده و حیاتشان به آن متصل بوده است باخبر می‌شویم.

نادر کریمیان سردشتی ـ عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری ـ نیز در این وبینار، با بیان مواردی در خصوص شناخت‌نامه «بزرگ‌بن شهریار رامهرمزی»، دریانورد شهیر ایرانی و صاحب عجایب‌الهند، او را دریا نوردی مشهور، ناخدای کشتی و نویسنده کتاب عجایب‌الهند معرفی کرد.

وی با اشاره به مطالعات گسترده‌اش در حوزه آب و علوم آب که به چاپ ۱۲ کتاب در این حوزه منجر شده است، گفت: سه جلد این کتاب‌ها مربوط به دانشنامه مشاهیر فنون آب، آبیاری و سازه‌های آبیاری است که در آن‌ها به دریانوردان دوره‌های هخامنشی تا صفویه، زندیه و افشار اشاره و خدمات آن‌ها گزارش شده است.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری بیان کرد: مسأله علوم آب و دریایی مقوله‌ای بسیار مهم است که متأسفانه با توجه به ارزش و اهمیت آن کمتر مورد توجه قرار گرفته و کتاب‌های اندکی در دوره معاصر در این زمینه نوشته شده و باید اهتمام بیشتری در معرفی این شخصیت‌ها داشته باشیم.

وی در ادامه به برخی از شخصیت‌ها و دریانوردانی که نام آن‌ها در کتاب «عجایب‌الهند» آمده است، اشاره کرد وگفت: در این کتاب داستان‌های اعجاب‌انگیزی مطرح شده که برخی به دلیل شگفتی معتقدند قابل باور نیستند.

کریمیان سردشتی اظهارکرد: اگر به این داستان‌ها از نظر ادبی بنگریم، این کتاب یک اثر ارزشمند محسوب می‌شود که در آن ۱۳۶ گزارش تاریخی ـ دریایی در حوزه دریانوری تدوین شده است.

وی با بیان این‌که حوزه خلیج‌فارس دریانوردان، دانشمندان و نوابغی را در خود داشته که گمنام‌اند و این کتاب که در قرن چهارم هجری قمری تدوین شده، تنها منبعی است که این افراد را به ما می‌شناساند، افزود: این کتاب در سال ۱۳۴۸ توسط محمد ملک‌زاده از زبان عربی به زبان فارسی برگردانده شده و در دو هزار نسخه به چاپ رسید.

مژگان اسماعیلی ـ رییس پژوهشکده زبان‌شناسی، کتیبه‌ها و متون ـ نیز با اشاره به نامگذاری روز ملی خلیج فارس همزمان با سال‌روز اخراج پرتغالی‌ها از تنگه هرمز و خلیج‌فارس به رهبری امام قلی‌خان، درباره جایگاه ارزشمند خلیج فارس در طول تاریخ گفت: خلیج فارس همواره مورد نظر قدرت‌های بزرگ، بازرگانان و تجار بوده است و در حوزه فرهنگ تمدنی ما جایگاه بالایی دارد، به‌طوری که شایسته است ما اقدامات ارزشمند و درخوری را برای بزرگداشت این منطقه استراتژیک انجام دهیم.

این زبان‌شناس با بیان این‌که ایرانیان در طول تاریخ و از زمان امام قلی‌خان و رئیسعلی دلواری تا هشت سال دفاع مقدس از خلیج‌فارس حراست کرده‌اند، اظهار کرد: خلیج فارس تنها از نظر استراتژیک و به لحاظ این‌که مرکز فرهنگی و تمدنی است، مهم نیست، بلکه به عنوان یک میراث‌معنوی برای ما اهمیت دارد.

اسماعیلی گفت: مطالعات باستان‌شناسی قدمت و سابقه این منطقه را مشخص کرده و ما باید به بهترین شکل ممکن از آن حفاظت کنیم که در این راستا پژوهشگاه و به‌طور ویژه پژوهشکده زبان‌شناسی، متون و کتیبه‌ها در هر سه گروه توان فعالیت و پژوهش را دارد.

رییس پژوهشکده زبان‌شناسی، کتیبه‌ها و متون بیان کرد: امیدواریم با حضور دستگاه‌های مرتبط بتوانیم سال آینده برای بزرگداشت روز ملی خلیج فارس همایش حضوری برگزار کنیم. به‌زودی دبیرخانه این همایش دایر می‌شود تا بتوانیم با برنامه‌ریزی و هماهنگی از حضور پژوهشگران و صاحبنظران این حوزه استفاده کنیم.